آشنایی با کارخانه میلگرد نیشابور

تاریخچه کارخانه نیشابور

استان خراسان رضوی، با منابع طبیعی فراوان از جمله معادن سنگ آهن، گاز طبیعی و ذغال‌سنگ و همچنین نیروی انسانی متخصص و زیرساخت‌های کافی، موقعیت مناسبی برای توسعه صنعتی دارد. در سال 1362، کارشناسان صنعتی کشور با توجه به این قابلیت‌ها، مطالعه‌ای جامع برای تأسیس یک مجتمع فولادسازی به ظرفیت 1.8 میلیون تن در سال آغاز کردند.

پس از انجام مطالعات مهندسی و مکان‌یابی توسط شرکت کوبه استیل ژاپن، محل اجرای این طرح در سال 1368 در 15 کیلومتری شمال‌غرب نیشابور مشخص شد و کار تملک 1400 هکتار زمین و آماده‌سازی سایت آغاز گردید. روند ساخت و ساز این مجتمع از سال 1371 شروع شد و در سال 1381 واحدهای نورد، فولادسازی و ریخته‌گری بهره‌برداری شدند.

در ادامه، از سال 1382 تا 1391 طرح‌های توسعه شامل ساخت دو واحد احیای مستقیم اجرا گردید و از سال 1392 تاکنون، زنجیره تولید تکمیل و کارخانه‌های دوم فولادسازی، گندله‌سازی و کنسانتره‌سازی به بهره‌برداری رسید.

این تحول، خراسان رضوی را به یک قطب صنعتی معتبر در کشور تبدیل کرد و نقش مهمی در تقویت اقتصاد منطقه ایفا نمود.

محصولات تولیدی کارخانه فولاد خراسان

کارخانه فولاد خراسان با بهره‌گیری از تجهیزات مدرن و تکنولوژی روز دنیا، یکی از پیشتازان صنعت فولاد در ایران است و محصولات تولیدی آن از کیفیت بالا و مطلوبی برخوردار می‌باشند. این کارخانه محصولات متنوعی را به بازار داخلی عرضه می‌کند که به‌طور خلاصه به شرح زیر است:

– میلگرد ساده نیشابور: این میلگرد با استاندارد ملی شماره ۳۱۳۲ و علامت مشخصه س ۲۴۰ در سایزهای ۱۰ تا ۵۰ و با مقاومت کششی ۳۶۰ و تنش تسلیم ۲۴۰ تولید می‌شود.

– میلگرد آجدار نیشابور: میلگردهای آجدار این کارخانه در دو نوع جناغی و مرکب و در سایزهای ۱۰ تا ۳۲ تولید می‌شوند. این میلگردها دارای مقاومت کششی ۵۰۰ تا ۶۰۰ و تنش تسلیم ۳۴۰ تا ۴۰۰ هستند و با علامت اختصاری KSCCO شناسایی می‌شوند.

– شمش فولادی نیشابور: شمش‌های تولید شده در سایزهای ۱۵۰۱۵۰ و ۱۳۰۱۳۰ و با طول ۱۲۰۰۰ میلی‌متر تولید می‌شوند و ترکیبات شیمیایی آن‌ها شامل کربن، سلیسیم، منگنز، فسفر و گوگرد است.

– آهن اسفنجی نیشابور: این محصول دارای بیش از ۸۰% آهن و ترکیبات شیمیایی کنترل‌شده است و تحت استاندارد های ISIRI 980 و ISIRI 12173-1 آزمایش می‌شود.

– نبشی و ناودانی نیشابور: نبشی‌های بال مساوی و ناودانی‌های بال شیب‌دار این کارخانه در اندازه‌های مختلف و تحت استاندارد DIN 1026 تولید می‌شوند.

– شش‌گوش و چهارگوش نیشابور: شش‌گوش‌های تولیدی با طول ۱۵ تا ۳۷.۵ میلی‌متر و چهارگوش‌ها با طول ۱۰ تا ۴۰ میلی‌متر تحت استانداردهای DIN 1015 و DIN 1014 تهیه می‌شوند.

– تسمه فولاد نیشابور: تسمه‌های فولادی با پهنای ۲۵ تا ۱۰۰ میلی‌متر و مطابق با استاندارد DIN 1017 تولید می‌گردند.

محصولات کارخانه فولاد خراسان به‌عنوان نمونه‌های با کیفیت و استاندارد در صنعت فولاد کشور شناخته شده و سهم قابل توجهی در تأمین نیازهای داخلی دارند.

طرح های توسعه کارخانه فولاد خراسان

مجتمع صنعتی فولاد خراسان با توجه به رشد و توانمندی‌های موجود، طرح‌های توسعه‌ای را برای پیشبرد اهداف خود ارائه کرده است. بسیاری از این طرح‌ها هم‌اکنون در فاز اجرایی قرار دارند و شامل موارد زیر می‌شوند:

– فاز یک نورد: نورد مقاطع سنگین به ظرفیت ۵۰۰ هزار تن در سال.

– فاز دو نورد: نورد مقاطع سبک با ظرفیت مشابه ۵۰۰ هزار تن در سال.

– فولادسازی: در این فاز، ظرفیت تولید به ۸۰۰ هزار تن در سال می‌رسد.

– احیاء مستقیم: این بخش با ظرفیت ۸۵۰ هزار تن در سال به تولید آهن اسفنجی می‌پردازد.

یکی از طرح‌های کلیدی این کارخانه، نورد مقاطع سنگین است که با ظرفیت ۵۰۰ هزار تن در سال، نیازهای بسیاری از خریداران داخلی را تأمین می‌کند. این طرح قادر به تولید محصولاتی همچون تیرآهن‌های I و H، نبشی و ناودانی با سایزهای بزرگ است. خوراک این پروژه از شمش‌های فولادی با ابعاد ۲۰۰۲۰۰ و ۱۵۰۱۵۰ میلی‌متر تأمین می‌شود.

از دیگر مزایای این طرح توسعه می‌توان به استفاده از سیستم اتوماسیون پیشرفته، کوره پیش‌گرم با مصرف بهینه گاز، قفسه‌های بدون پایه (Housing less) و فناوری‌های جدید در تاب‌گیری و برش همزمان اشاره کرد.

این طرح‌ها و توسعه‌ها نشان‌دهنده عزم و اراده فولاد خراسان برای ارتقاء کیفیت محصولات و پاسخگویی به نیازهای بازار هستند و به تقویت نقش این مجتمع در صنعت فولاد کشور کمک می‌کنند.

واحدهای تولیدی کارخانه میلگرد نیشابور

شركت فولاد خراسان از 18 واحد مختلف تشكیل شده است كه، 5 واحد گندله سازی، احیاء مستقیم، ذوب  ریخته گری و نورد به عنوان واحد های اصلی و بقیه واحدها جانبی و پشتیبانی محسوب می گردند.

واحد گندله سازی کارخانه نیشابور

واحد گندله‌سازی کارخانه نیشابور با بهره‌گیری از تکنیک‌های مدرن، به تولید گندله‌های باکیفیت می‌پردازد. این واحد شامل مراحل زیر است:

1. خردایش (Grinding)

در این مرحله، ذرات کنسانتره به اندازه‌های زیر 45 میکرون کاهش می‌یابند. دو خط خردایش وجود دارد که در شرایط عادی تنها یکی فعال است، اما در صورت لزوم، امکان کارکرد همزمان آن‌ها فراهم است.

2. مخلوط‌سازی (Mixing)

کنسانتره نرم‌شده با مواد چسبنده مانند بنتونیت (0.5 تا 1 درصد) و در صورت نیاز سنگ آهک (حدود 1 درصد) مخلوط می‌شود. رطوبت این ترکیب به حدود 8 درصد تنظیم شده و به گندله خواص فیزیکی و متالورژیکی لازم می‌دهد.

3. گوی‌سازی (Balling)

در این مرحله، گوی‌سازی با استفاده از 5 دیسک انجام می‌شود که در آن ذرات تحت تأثیر رطوبت به هم می‌چسبند و به اندازه‌های مطلوب شکل می‌گیرند.

4. پخت (Indurating)

برای تقویت استحکام گندله‌ها، از تکنولوژی لورگی (Traveling Grate) استفاده می‌شود. گندله‌ها در کوره پخت تا ارتفاع 40 سانتیمتر قرار گرفته و با عبور هوای داغ، عملیات پیش‌گرمایش، پخت و خنک‌سازی به‌طور مؤثر انجام می‌شود.

این مراحل به تولید گندله‌های با کیفیت بالا منجر شده که برای فرآیندهای بعدی تولید فولاد مناسب‌ هستند.

واحد احیاء مستقیم کارخانه نیشابور

واحد احیاء مستقیم کارخانه نیشابور به تولید آهن اسفنجی (DRI) با کارایی بالا می‌پردازد و شامل مراحل زیر است:

1. بخش واگن برگردان: گندله‌های سنگ آهن با ظرفیت 900 تن در ساعت (18 واگن در ساعت) از ایستگاه راه‌آهن به محوطه انباشت منتقل می‌شوند.

2. واحد احیاء مستقیم: گندله‌ها در کوره با گازهای CO و H₂ در دمای 760 درجه سانتی‌گراد احیا می‌شوند و به آهن اسفنجی تبدیل می‌گردند. این محصولات پس از سرد شدن به سیلوهای 7000 تنی انتقال می‌یابند.

3. تولید گاز احیاء‌کننده: گاز طبیعی در ریفورمر در دمای 1100 درجه سانتی‌گراد تجزیه شده و به کوره احیاء منتقل می‌شود.

4. بخش بریکت‌سازی سرد: نرمه‌های آهن اسفنجی و غبار آن با مواد افزودنی ترکیب شده و به بریکت‌هایی برای استفاده در واحد فولادسازی تبدیل می‌شوند.

نکته: واحد احیاء مستقیم دارای دو مدول با ظرفیت سالیانه 800 هزار تن است و فرآیندهای تولید آهن اسفنجی و بریکت‌سازی را به‌طور مؤثر انجام می‌دهد.

واحد بریکت سازی کارخانه نیشابور

واحد بریکت‌سازی کارخانه نیشابور نرمه‌های آهن اسفنجی تولید شده در واحد احیاء مستقیم را با افزودنی‌ها فشرده و قابل حمل می‌کند تا برای شارژ به واحد احیاء آماده شوند. این واحد به‌طور مستقل عمل نمی‌کند.

بخش ذوب: آهن اسفنجی ذخیره‌شده در سیلوها و قراضه‌ها با نوار نقاله به کوره قوس الکتریکی 110 تنی منتقل می‌شوند و در این کوره با استفاده از جریان الکتریسیته ذوب می‌شوند. در حین فرآیند ذوب، اکسیژن خالص به مذاب تزریق می‌شود تا تصفیه شود. سپس، مشخصات فنی فولاد مذاب در کوره پاتیلی تنظیم و پاتیل مذاب به ماشین پاتیل گردان منتقل می‌شود تا آماده ریخته‌گری گردد.

واحد تصفیه دود کارخانه نیشابور

گرد و غبار حاصل از کوره قوس الکتریک و کوره پاتیلی،جهت غبارزدایی به این واحد هدایت می شود و با توجه به نوع تجهیزات نصب شده با جذب گرد و غبار از انتشار آن در داخل سالن و محیط اطراف جلوگیری می نماید.

واحد نورد گرم

واحد نورد گرم در کارخانه، شمش‌های تولیدی از واحد ریخته‌گری را با شارژ در کوره پیش‌گرم به دمای نورد رسانده و پس از عبور از 20 قفسه عمودی و افقی، به انواع محصولات فولادی تبدیل می‌کند.

این واحد با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، قادر به تغییر سریع مقطع محصولات است. امکانات این واحد شامل خط سردکننده سریع، بستر خنک‌کننده، خط صاف‌کاری، بسته‌بندی، شمارش، توزین و انبار محصولات می‌باشد. ظرفیت تولید سالانه این واحد 550 هزار تن است و شامل مقاطع سبک ساختمانی همچون میلگرد ساده و آجدار، نبشی، ناودانی و تسمه می‌باشد. محصولات پس از انجام آزمایشات و کنترل کیفیت به‌صورت استاندارد بسته‌بندی و به بازار عرضه می‌شوند.

واحدهای خدمات فنی و پشتیبانی

– پست گاز: گاز ورودی به سایت از 63 بار به 12 بار کاهش می‌یابد و با ظرفیت 120 هزار نرمال متر مکعب به واحدهای گندله‌سازی، احیاء مستقیم، فولادسازی، نورد و سایر بخش‌ها منتقل می‌شود. هر واحد تولیدی دارای ایستگاه تقلیل فشار مخصوص است.

واحد تصفیه آب: آب‌های مصرفی پس از استفاده در خطوط تولید به این واحد وارد می‌شوند و پس از جداسازی روغن و ذرات جامد، به چرخه تولید بازمی‌گردند. این واحد همچنین آب آشامیدنی و آب برای آبیاری فضای سبز را تامین می‌کند و از مواد شیمیایی برای جلوگیری از خوردگی و رسوب‌گذاری استفاده می‌نماید.

واحد تولید گاز اکسیژن و هوا: این مجتمع دارای دو واحد تولید اکسیژن با ظرفیت‌های 4700 و 6500 نرمال متر مکعب بر ساعت برای تامین نیازهای واحدهای نورد و ذوب است. همچنین گازهای خنثی (ارگون و نیتروژن) و هوای فشرده برای مصارف صنعتی نیز تولید می‌شود.

شبکه راه‌آهن مجتمع: مواد اولیه از طریق ایستگاه اختصاصی واقع در محور تهران – مشهد و 18 کیلومتر خط انشعابی به مجتمع منتقل می‌شود. مجموع خطوط راه‌آهن 30 کیلومتر است.

پست برق 400 کیلو ولت: برق 400 کیلو ولت به 33 کیلو ولت تبدیل و برای مصارف تولیدی توزیع می‌شود. واحد SVC با قدرت 180 MVAR در کنار پست برق نصب شده است تا راندمان کوره‌ها را بهبود بخشد.

واحد نگهداری و تعمیرات جرثقیل‌ها: این واحد بر اجرای نگهداری پیشگیرانه (PM) برای اطمینان از عملکرد صحیح جرثقیل‌ها مدیریت دارد.

اتوماسیون و ابزار دقیق: این واحد شامل بخش‌های مختلفی است که مسئولیت‌های زیر را بر عهده دارند:

– اتوماسیون صنعتی: جمع‌آوری اطلاعات و کنترل فرآیندها با استفاده از سیستم‌های PLC و DCS.

– کالیبراسیون: سرویس و کالیبره‌کردن تجهیزات ابزار دقیق و سیستم‌های توزین.

– مخابرات: مدیریت ارتباطات و شبکه تلفن‌های داخلی، دوربین‌های مداربسته و سیستم‌های ارتباط داخلی (اینترکام).

اقدامات زیست محیطی کارخانه نیشابور

شرکت مجتمع فولاد خراسان برای حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی در حوزه‌های هوا، آب و پساب اقداماتی انجام داده است که شامل موارد زیر می‌باشد:

– تجهیزات کنترل آلودگی هوا: از زمان تأسیس، مجتمع با نصب تجهیزاتی نظیر سیکلون‌ها، مولتی‌سیکلون‌ها، بگ‌هاوس‌ها و ESP، آلاینده‌ها را کنترل می‌کند و به ارتقاء و بروزرسانی این تجهیزات ادامه می‌دهد.

– واحد تصفیه دود و غبار (F.T.P): این واحد با هزینه 3.163 میلیون دلار، با استفاده از سیستم‌های PLC و بگ فیلترها، غبارهای ناشی از عملیات ذوب را تصفیه می‌کند و خروجی آن همواره زیر مقادیر استاندارد است.

– سیستم‌های غبارگیر گندله‌سازی: با هزینه‌ای بالغ بر 26 میلیارد ریال و 359 هزار یورو، این سیستم‌ها شامل نوع تر، خشک و الکترواستاتیک هستند و با استانداردهای روز اروپا طراحی و اجرا شده‌اند.

– سیستم پایش لحظه‌ای: مجتمع فولاد خراسان پایش مستمر آلاینده‌ها را با نصب تجهیزات مورد نیاز و عمل به الزامات قانونی در اولویت قرار داده است.

– تصفیه‌خانه پساب‌های صنعتی (W.T.P): با ظرفیت 540 هزار متر مکعب در سال و هزینه 100 میلیارد ریال، این تصفیه‌خانه پس از جداسازی روغن و ذرات جامد، آب مصرفی را به چرخه تولید برمی‌گرداند و به کاهش مصرف آب کمک می‌کند.

– تصفیه‌خانه پساب‌های بهداشتی: با هزینه 42 هزار دلار و 400 میلیارد ریال و ظرفیت 36 هزار متر مکعب در سال، این سیستم فاضلاب‌های بهداشتی را با روش بیولوژیکی تصفیه و برای آبیاری فضای سبز استفاده می‌کند.

– کلاریفایرها (Clarifier) در واحد احیاء مستقیم: با هزینه 1.447 میلیون دلار و 160 میلیون ریال، این سیستم‌ها آب‌های مصرفی و غبارهای تولیدی را تصفیه و بازیافت می‌کنند.

این اقدامات نشان‌دهنده تعهد مجتمع فولاد خراسان به حفظ محیط زیست و رعایت استانداردهای زیست‌محیطی است.

اقدامات انجام شده درجهت حفظ محیط زیست

 مدیریت پسماند و انرژی در مجتمع فولاد خراسان

مدیریت پسماند از چالش‌های اصلی زیست‌محیطی در صنعت است. به منظور کاهش تولید پسماند و افزایش بازیافت، پسماندهای شرکت در پنج گروه اصلی طبقه‌بندی می‌شوند:

1. پسماندهای صنعتی: شامل سرباره، ضایعات فلزی، و نخاله‌های ساختمانی که به محل‌های مشخص منتقل می‌شوند. برخی از این پسماندها نظیر سرباره با همکاری پیمانکاران خصوصی بازیافت می‌شوند.

2. پسماندهای اکسیدی: پوسته‌های اکسیدی که به صنایع فولاد و مرتبط فروخته می‌شوند.

3. پسماندهای بیمارستانی: شامل زباله‌های واحد اورژانس که به محل زباله سوز بیمارستان منتقل می‌شوند.

4. پسماندهای عمومی: زباله‌هایی که از سطح سایت جمع‌آوری و به محل دفن شهرداری منتقل می‌شوند.

5. پسماندهای کشاورزی: ناشی از فعالیت‌های فضای سبز که مجدداً مورد استفاده قرار می‌گیرند.

6. پسماندهای ویژه: مانند باتری‌ها و لامپ‌ها، که به محل‌های مشخص منتقل و به‌صورت ایمن امحاء می‌شوند.

مدیریت انرژی

به منظور استفاده بهینه از انرژی (آب، برق و گاز)، کمیته‌ای از مدیران تشکیل شده است که به نظارت و تعریف پروژه‌های اصلاحی مشغولند.

نظام مدیریت انرژی از اوایل سال گذشته پیاده‌سازی شده و دوره‌های آموزشی مرتبط با آن برگزار شده است. در سال جاری ممیزی داخلی با همکاری مشاور انجام و نتایج آن در جلسات مدیریت بررسی شد.

جهت دریافت گواهی استاندارد از شرکت SGS، پیش ممیزی انجام و برای ممیزی نهایی برنامه‌ریزی شد. ممیزی اصلی در شهریور ماه 99 با توجه به استانداردهای اجرایی و کیفیت تجهیزات صورت گرفته است.

این اقدامات نشان‌دهنده تعهد مجتمع فولاد خراسان به حفاظت از محیط زیست و مصرف بهینه منابع انرژی است.

قیمت میلگرد نیشابور

میلگرد کارخانه فولاد خراسان، به عنوان یکی از محصولات باکیفیت در بازار فولاد، شناخته می‌شود. ترکیب کیفیت بالا و قیمت مناسب این میلگرد، سبب افزایش تقاضا از سوی خریداران شده است.

با این حال، نوسانات بازار می‌تواند بر قیمت میلگرد نیشابور تأثیر بگذارد. به همین دلیل، کارشناسان نوین پارس روزانه قیمت‌ها را از کارخانه استعلام کرده و در وب‌سایت خود به‌روز رسانی می‌کنند. برای مشاهده قیمت روز میلگرد نیشابور، به صفحه قیمت میلگرد نیشابور مراجعه نمایید.